кег
101дақ — (Шығ.Қаз., Зайс.; Сем.: Абай, Шұб.; Алм.: Жам., Кег.) дәл, нақ, тура, дәлме дәл. Жұмысқа д а қ уақытында барады (Шығ.Қаз., Зайс.). Көздегені д а қ тиіп, бәйгені сол алды (Алм., Жам.). Д а қ үстіңнен түстім бе? Д а қ осылай жаза бер, әке (Алм.,… …
102далан — 1 (Алм., Еңб қаз.; Талд.; Жамб.: Қорд., Тал.) бөз, жібі жуандау ақ мата. Д а л а нн ы ң метрін бір сомнан алдық (Алм., Еңб қаз.) 2 (Алм., Кег.; Талд., Қарат.; Сем.: Ақс., Көкп., Абай, Аяг.; Ауғ.; Ир.) кіре берістегі бөлме, ауыз үй. Балалар д а л… …
103дарқан — 1. (Маң.: Маңғ., Шевч.) диуана, дәруіш. Өй, оның сөзі құрсын, ол бір жүрген д а р қ а н ғой (Маң., Маңғ.). Жұмақта жүрген д а р қ а н ғ а а й, Балағат сөзді көп айтып, Құрыстырдың арқамды ай. Аямады барларын, Қашаған д а р қ а н болды деп, Қойға… …
104дауал — 1. (Сем.: Ұрж., Мақ., Аяг.; ҚХР) қабырға, дуал. Үйдің д а у а л ы н көтеріп қойдық (Сем., Ұрж.). Д а у а л салып жатырмыз (ҚХР). 2. (Алм., Кег.) шарбақ, соқпа. Д а у а л д ы ң ішіне жүгері егеміз (Алм., Кег.) …
105дәудірлеу — (Алм., Кег.) даңғырлау, дауысын көтеру. Оспанбек, чырағым, сенің кейде босқа д ә у д і р л е й т і н і ң бар ау (Алм., Кег.) …
106дода — 1 1. (Сем.: Ақс., Көкп., Абай; Шығ.Қаз.: Зайс., Тарб.) шашылып жатқан қоқыр соқыр, қиқым сиқым. Анау жатқан – қалың бозды жерден шабылған шөптің д о д а с ы (Шығ.Қаз., Зайс.). 2. көмір алу үшін жағуға қолайластырып үйілген сексеуілдің үйіндісі 2… …
107доңыз айбаттану — (Алм., Кег.) ызасы келу, қатты ашулану, ашуға булығу. Бостан босқа д о ң ы з а й б а т т а н ы п отырудың жөні жоқ (Алм., Кег.) …
108дөйпес — (Алм., Кег.) ірі, зор, дөкей. Өңкей бір д ө й п е с жігіттер жиналған екен (Алм., Кег.) …
109дүңгіршік — (Алм.: Еңб қаз., Кег.) құты, қаңылтырдан жасалған ашпалы жаппалы ыдыс. Д ү ң г і р ш і г і тола су (Алм., Кег.) …
110елгезер — (Қост., Жанг.; Алм.: Кег., Жам., Еңб қаз., Нар.; Қ орда: Сыр., Жал., Арал; Жамб.: Жуа., Шу; Қарақ.) елеуіш. Жәкен е л г ез е р д і бере тұрғын, ұн елеп алайын (Алм., Кег.). Сүтті е л г е з е р д е н өткізіп алың, қылтық кетіп қалмасын (Қарақ.).… …
